حذف ذرات معلق مانند شن و ماسه و گل و لای از آب، جزو مهمترین دغدغه های منازل، ویلاها، کارگاه ها و کارخانجاتی است که از آب چاه و یا آب تصفیه شده با کیفیت پایین استفاده می کنند.
در این مقاله به ابعاد مختلف و روش های حذف این ذرات معلق از آب پرداخته شده و مزایا و محدودیت های هر کدام از روش ها نیز مورد بررسی قرار گرفته اند:
وجود شن، ماسه و گل و لای در آب می تواند باعث بروز مشکلات مهمی از جمله موارد زیر شود:
- نامطلوب شدن کیفیت آب از نظر ظاهری و غیر قابل قبول بودن شرایط بهداشتی آن برای مصارف شرب و شستشو
- مستهلک شدن و تخریب سریعتر لوله ها و شیرآلات و لوازم خانگی مانند ماشین لباسشویی و ظرفشویی
- ایجاد لایه لجنی در داخل لوله ها و افت فشار آب
اولین و یکی از مهمترین مراحل شناسایی و ارائه راه حل برای تصفیه آب دارای ذرات معلق، بررسی محل ورود این ذرات به آب است. ورود شن و ماسه و ذرات معلق به آب می تواند از داخل چاه آب و یا از طریق سیستم لوله کشی و شیرآلات فرسوده داخلی اتفاق بیفتد.
برای بررسی ورود شن و ماسه از طریق چاه به آب، یک آزمایش بسیار ساده وجود دارد. مقداری آب را مستقیماً از چاه داخل سطلی ریخته و مدتی در کناری آن را نگهداری کنید. در صورت وجود شن و ماسه در آب چاه، این مواد پس از مدتی در سطل ته نشین می شوند.
همانطور که گفته شد، ذرات معلق می توانند از طریق لوله ها و تجهیزات داخلی نیز وارد آب مصرفی شوند. در صورتی که از لوله کشی با جنس آهن گالوانیزه در سیستم آبرسانی منزل استفاده شده باشد، پوشش داخلی این لوله ها ممکن است به مرور زمان جدا و وارد آب شده و شبیه به شن و ماسه هم به نظر برسد.
خوردگی داخل مخازن و میله آنود آبگرمکن ها نیز از دلایل شایع ورود ذرات معلق به آب مصرفی است. شناخت این نوع ذرات معلق نیز از یک روش نسبتاً ساده امکان پذیر است. اگر در داخل ماشین ظرفشویی و لباسشویی لکه گذاری و یا رسوب رنگی مشاهده می کنید و از طرفی داخل فلاش تانک سرویس بهداشتی این نوع ذرات وجود ندارند، به احتمال زیاد مشکل خوردگی داخل آبگرمکن و ورود ذرات معلق به آب از این طریق در منزل وجود دارد.
سایز ذرات معلق موجود در آب معمولاً با واحد "میکرون" بیان می شود. هر میکرون معادل 0.001 میلیمتر بوده و طیف وسیعی از اندازه ذرات را شامل می شود.
برای درک بهتر ابعاد میکرون، می توانید جدول زیر را مشاهده کنید:
نوع ذره | ابعاد (میکرون) |
ماسه ساحل دریا | 2000 - 100 |
قطر موی انسان | 70 |
گرد و غبار | 40 |
گلبول های سفید خون | 25 |
باکتری | 3 |
تار عنکبوت | 2-3 |
ویروس | 0.3 - 0.005 |
اکسیژن | 0.0005 |
خوشبختانه علیرغم شیوع و مشکلات ناشی از وجود ذرات معلق در آب، روش های ساده و نسبتاً کم هزینه ای برای تصفیه آب دارای شن و ماسه و سایر ذرات معلق وجود دارند که در ادامه، به بررسی و ارزیابی آنها با یکدیگر پرداخته می شود.
انتخاب دستگاه مناسب، بستگی به میزان ذرات معلق و دقت مورد نیاز برای جداسازی ذرات دارد.
فیلتر دیسکی یکی از بهترین روش های حذف ذرات معلق درشت مانند شن و ماسه از آب بشمار می رود. این فیلترها از تعدادی صفحه که روی هم قرار گرفته، ساخته شده اند.
اساس جداسازی این فیلترها بر اساس نیروی گریز از مرکز می باشد. آب از داخل شیارهای باریک موجود در این صفحات عبور کرده و ذرات معلق در آنها باقی می مانند.
مهمترین مزیت فیلترهای دیسکی، سادگی نصب، حجم نسبتاً کم و از همه مهمتر، امکان شستشوی مجدد آن بدون نیاز به تعویض قطعات داخلی آن می باشد.
محدودیت مهم فیلترهای دیسکی، اندازه ذراتی است که به وسیله آنها از آب جدا می شوند. عموم فیلترهای دیسکی توان حذف ذرات بالای 100 میکرون را داشته و برای حذف ذرات با سایز کوچکتر می بایست از سایر روشهای فیلتراسیون در مراحل بعدی سیستم فیلتراسیون استفاده کرد.
استفاده از فیلتر شنی قابل شستشو یکی از اثربخش ترین و ساده ترین روش های حذف ذرات معلق مخصوصاٌ گل و لای از آب بشمار می رود. البته استفاده از فیلتر شنی برای حذف شن و ماسه از آب خیلی توصیه نشده و بهتر است برای حذف شن و ماسه از فیلترهای دیسکی استفاده شود. در مواردی که آب چاه هم دارای شن و ماسه و هم گل و لای باشد، بهتر است ابتدا از یک فیلتر دیسکی و سپس از فیلتر شنی برای تصفیه آب استفاده نمود.
عملیات شستشوی معکوس (Backwash) فیلتر شنی هم بصورت دستی و هم بصورت اتوماتیک، بسته به نوع شیر کنترلی نصب شده روی فیلتر امکان پذیر است.
در فیلترهای شنی از مواد فیلتراسیون مختلفی مانند سیلیس عادی، کریستال شیشه ای فرآوری شده و یا آنتراسیت استفاده می شود. بهترین ماده مورد استفاده در این فیلترها که از نظر قدرت جذب و طول عمر به مراتب نسبت به سایر انواع مواد فیلتراسیون برتری دارند، کریستال شیشه فرآوری شده هستند که امروزه به دلیل همین مزایای ذکر شده روز به روز بیشتر مورد توجه و استفاده قرار می گیرد. ضمن اینکه استفاده از ترکیب این مواد در لایه های مختلف بستر فیلتر نیز می توان استفاده نمود. به عنوان مثال، فیلترهای با بستر بالایی آنتراسیت و بستر پایینی سیلیس شیشه ای عملکرد بسیار قابل قبولی دارند.
قدرت جداسازی ذرات معلق توسط فیلترهای شنی بسته به نوع ماده فیلتراسیون استفاده شده در داخل آنها می تواند بین 100 تا 50 میکرون در نظر گرفته شود.
فیلتر شنی جهت تصفیه آب و حذف کدورت، گل و لای و ذرات معلق قابل استفاده در تصفیه آب های صنعتی و پیش تصفیه ورودی منازل
مشاهده مشخصات
فیلترهای توری فیلترهایی هستند که ذرات معلق امکان عبور از حفره های آن را نداشته و به این ترتیب فقط آب تصفیه شده از آنها عبور می کند. جنس توری این فیلترها معمولآً از پلی استر و یا استیل بوده و مهمترین مزیت آنها امکان شستشو و استفاده مجدد از آنها می باشد. فیلترهای توری موجود در بازار معمولاً قابلیت حذف ذرات معلق بین 100 تا 60 میکرون را دارا هستند.
فیلترهای الیافی بر خلاف فیلترهای توری که ذرات معلق را در سطح خود نگه می دارند، اجازه ورود ذرات معلق را به داخل بدنه خود داده و به این ترتیب از توانایی جذب و حذف بیشتری از مواد معلق با سایز میکرونی بسیار ریز برخوردار هستند.
فیلترهای الیافی معمولاً دارای انواع مختلفی از جمله فیلترهای نخ تابیده و یا پلی پروپیلن Melt Blown هستند که پس از جذب ذرات معلق و نفوذ آنها در فیلتر و به تبع آن افزایش افت فشار خط، میبایست با یک فیلتر جدید جایگزین شوند.
فیلترهای الیافی معمولاً بسته به تراکم مواد آنها، قابلیت حذف ذرات حدود 5 و حتی یک میکرون را دارا بوده و از این نظر، بیشترین قدرت جذب ذرات معلق را دارا هستند.
نکته مهمی که در زمان نصب این فیلترها می بایست در نظر داشت این است که در صورت بالا بودن متوسط اندازه ذرات معلق در آب (به عنوان مثال وجود شن، ماسه و یا گل و لای در آب)، نباید تنها از فیلتر الیافی استفاده کرد. زیرا در اینصورت، فیلتر الیافی بسرعت کثیف شده و تعداد دفعات تعویض آن خیلی زیاد خواهد شد. در این موارد، می بایست از ترکیب تجهیزات معرفی شده فوق استفاده و فیلتر الیافی را در آخرین مرحله سیستم تصفیه قرار داد تا اثربخشی و طول عمر لازم و مناسب را داشته باشد.
فیلترهای الیافی معمولاً در ارتفاع های 10 و 20 اینچ و قطرهای 2.5 اینچ (فیلترهای اسلیم) و 4.5 اینچ (فیلترهای جامبو) مورد استفاده قرار می گیرند. فیلتر پیش تصفیه جامبو، متداولترین و ساده ترین نوع پیش تصفیه به شمار می رود که شامل یک هوزینگ و فیلتر الیافی 5 میکرون بوده و به سادگی می تواند در مسیر آب نصب و استفاده شود.
فیلتر پیش تصفیه جامبو دارای فیلتر پلی پروپیلن حذف ذرات معلق بالای 5 میکرون، شن و ماسه و گل و لای
مشاهده مشخصات
یکی از گزینه های خوب برای استفاده از فیلترهای الیافی، دستگاه های پیش تصفیه سه مرحله ای هستند. این دستگاه ها در سه مدل اصلی توسط شرکت آب فناور طراحی و به فروش می رسد. پکیج پیش تصفیه سه مرحله ای مدل FP--PCC-2045 دارای سه فیلتر الیافی 5 میکرون و به ترتیب، دو فیلتر کربن فعال گرانول و کربن فعال بلاک است که علاوه بر حذف ذرات معلق، کلر و بوی نامطبوع آب را نیز از بین می برند. پکیج پیش تصفیه سه مرحله ای مدل FP-SPC-2045 نیز دارای فیلترهای توری قابل شستشو، فیلتر الیافی و فیلتر کربنی است که برای آب های حاوی شن و ماسه بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
پکیج پیش تصفیه جامبو با استند فلزی به همراه فیلترهای پلی پروپیلن و کربن جهت حذف ذرات معلق، کلر، مواد آلی و همچنین بهبود طعم و بوی آب
مشاهده مشخصات
پکیج پیش تصفیه جامبو با استند فلزی به همراه فیلترهای توری پلی استر، پلی پروپیلن و کربن جهت حذف شن و ماسه، ذرات معلق، کلر، مواد آلی و همچنین بهبود طعم و بوی آب
مشاهده مشخصات
پکیج پیش تصفیه و ضدعفونی کننده مدل FP-PCPU-2045 علاوه بر حذف کدورت و ذرات معلق، قادر است تا آب خروجی از این فیلترها را به وسیله اشعه ماوراء بنفش (UV) ضدعفونی کرده و تمامی انواع باکتری، ویروس و انگل های ذاخل آب را پیش لز استفاده از بین ببرد. استفاده از این دستگاه برای آب های چاه که دارای مشکل میکروبی هستند، می تواند گزینه بسیار مناسبی محسوب شود.
پکیج پیش تصفیه و ضدعفونی کننده اشعه ماوراء بنفش (UV) دارای سه مرحله فیلتراسیون میکرونی و کربن فعال سایز 20 اینچ جامبو و دستگاه ضدعفونی کننده یو وی با ظرفیت 12 GPM مجهز به ترانس و بالاست
مشاهده مشخصات
در این مقاله ضمن بررسی انواع و مشخصات ذرات معلق در آب، به معرفی چهار روش مختلف برای حذف شن و ماسه، گل و لای و سایر ذرات معلق نیز پرداخته شد.
جدول زیر بصورت خلاصه، مقایسه ای بین این روش ها را نشان می دهد:
نوع فیلتر | بهترین مورد استفاده | طول عمر | ظرفیت تصفیه | قابلیت شستشو و استفاده مجدد |
فیلتر دیسکی | شن و ماسه | بالا | متوسط | دارد |
فیلترشنی | گل و لای | بالا |
بالا |
دارد |
فیلتر توری |
شن و ماسه |
متوسط |
متوسط | دارد |
فیلتر الیافی | گل و لای و ذرات معلق ریز | کم | کم | ندارد |
بهرام نیا | 1401/8/11
ا سلام یک سیستمتصفیه دادیم که شامل چاه سیستمکلرزنی تانک وسپس فیلتر شنی ومیکروفیلتر ونهایتا اسمز معکوس که متاسفانه بعلتحجم زیاد شن و کدورت باعق گرفتگی اسمز گشته است ایا با یک تانک تیکنر مانند وتزریق پلی کلارید الومینیوم وته نشینی میتواند ورودی را بهبود داد؟شرکت آب فناور | 1401/8/11
ابتدا باید آنالیز کامل آب خوراک انجام شده و سپس بررسی و اظهار نظر شود.