در بخش اول و دوم مقاله "هشت نوع متداول دستگاه تصفیه آب خانگی"، به بررسی روش های "فیلترهای کربنی"، "فیلترهای الیافی"، "اسمز معکوس"، "تقطیر"، "فیلترهای خنثی ساز" و "تزریق مواد شیمیایی" پرداخته شد. در این مقاله، در مورد روشهای “ضدعفونی” آب خانگی مطالبی ارائه خواهد شد:
ضدعفونی آب، باعث از بین رفتن باکتری و سایر میکروارگانیسم های موجود در آب می شود. "کلرزنی" (Chlorination)، متداولترین روش ضدعفونی آب خانگی است. هر چند روش های دیگری برای ضدعفونی آب مانند "اشعه ماوراء بنفش" و "ازن زنی" نیز وجود دارند، اما هنوز برای مصرف خانگی، به اندازه استفاده از کلر، عمومیت پیدا نکرده اند. البته برای منازلی که از آب تصفیه شده شهری استفاده می کنند، انجام عمل ضدعفونی آب با کلر، در تصفیه خانه انجام می شود. اما در مناطقی که آب منزل توسط چاه خصوصی تأمین می شود، مسئولیت انجام این کار برعهده خود فرد می باشد.
یک سیستم کلرزنی پیوسته، می بایست همواره میزان مشخصی از کلر را به آب تزریق کند تا باعث از بین رفتن باکتری و میکروب های موجود در آن شود. برای از بین رفتن این میکروارگانیسم ها، لازمست تا کلر حداقل یک دقیقه در آب وجود داشته باشد و با میکروارگانیسم ها در تماس باشد. وجود کلر باقیمانده در آب به میزان 3-5ppm، نشاندهنده انجام شدن عملیات ضدعفونی بصورت کامل است. میزان نرمال تزریق کلر در آب، معادل یک فنجان وایتکس 5% به ازای 300 گالن آب می باشد. البته این میزان پیشنهادی، بسته به مقدار دما، PH آب و دبی پمپ، می تواند تغییر کند. برای تنظیم میزان تزریق کلر در آب، می توان از یک کیت کلر سنج ارزان قیمت استفاده نمود و با اندازه گیری منظم میزان کلر باقیمانده، نرخ ورودی جریان کلر به آب را تعیین کرد. در صورت بالا بودن میزان کلر آزاد در آب و مشخص بودن آن در طعم و بوی آب، بهتر است از یک فیلتر کربنی در مسیر آب استفاده شود تا کلر مازاد از آب حذف شده و طعم وبوی آب نیز به حالت مطبوع خود برگردد.
نکته: وایتکس که معمولاً برای رنگبری البسه مورد استفاده قرار می گیرد، در وقع همان مایع هیپوکریت سدیم است که یکی از انواع کلر مایع محسوب شده و برای ضدعفونی کردن آب هم می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
قبل از نصب یک سیستم کلرزنی پیوسته برای آب خروجی چاه، لازمست تا چند بار به چاه، شوک کلر (Chlorination Shock) وارد شود. در این فرآیند ساده، میزان غلظت بالایی کلر مستقیماً وارد چاه می شود تا تمام باکتری های موجود در آب چاه را از بین ببرد. شوک کلر، هم برای چاه های جدید و هم برای چاه های قدیمی تعمیر شده، می تواند مورد استفاده قرار گیرد. برای این منظور، می توان از مایع وایتکس معمولی (که دارای محلول هیپوکلریت سدیم 5 درصد است)، استفاده کرد. هدف ما از انجام شوک کلرزنی، رساندن میزان کلر به حدود 200 ppm در آب است تا اطمینان حاصل شود که تمامی باکتری ها و ویروس های موجود در آب، از بین می روند. اگر باکتری آهن هم در آب موجود باشد، شاید نیاز به غلظت 800 ppm کلر در آب در زمان شوک کلرزنی به وجود بیاید.
برای انجام شوک کلر، به دستورات ایمنی زیر کاملاً توجه کنید:
- در زمان انجام شوک کلر، تمامی فیلترها از جمله فیلترهای کربنی باید از مدار خارج باشند. در این حالت یا این فیلترها را موقتاً از جای خود خارج می کنیم و یا با بازکردن شیر bypass، آنها را از مدار خارج می کنیم.
- در زمان حمل محلول کلر، حتماً از دستکش، عینک و پیشبند استفاده شود. در صورتیکه وایتکس روی پوست بدن ریخت، باید آنرا به سرعت با آب تازه بخوبی شستشو داد.
- هیچگاه، محلول کلر را با هیچ نوع دیگری از مواد تمیز کننده (مخصوصاً آمونیاک) مخلوط نکنید. این کار باعث تولید گازهای سمی خواهد شد.
- آبی که مورد شوک کلر واقع شده، به هیچ عنوان قابل خوردن نیست. باید قبل از مصرف آب از نبودن بوی کلر در آب مطمئن شوید.
- برای انجام شوک کلر، زمانی را انتخاب کنید که حداقل تا 24 ساعت، با آب چاه کاری نداشته باشید. برای این مدت، آب لازم برای مصرف را ذخیره کرده و یا بعد از دادن شوک کلر، به مسافرتی کوتاه بروید.
- میزان وایتکس مورد استفاده را مشخص کنید. این مقدار، بستگی به "قطر چاه" و "ارتفاع ستون آب چاه" دارد. ارتفاع ستون آب چاه، برابر اختلاف ارتفاع چاه و فاصله سطح آب چاه تا لبه بالای چاه است. به عنوان مثال، اگر عمق چاه، 250 فوت و فاصله سطح آب از روی زمین، 150 فوت باشد، ارتفاع ستون آب، برابر 100 فوت خواهد بود. برای این چاه، با فرض اینکه قطر آن 4 اینچ باشد، نیم گالن وایتکس برای افزایش میزان کلر به 200 ppm، کافی است. مقادیر پیشنهادی وایتکس برای قطرها و ارتفاع های ستون آب مختلف را می توانید در جدول زیر مشاهده کنید:
|
ارتفاع ستون آب (فوت) |
قطر 4 اینچ |
قطر 6 اینچ |
قطر 8 اینچ |
قطر 12 اینچ |
قطر 24 اینچ |
| 50 |
0.25 گالن |
0.5 گالن | 1 گالن | 2 گالن | 8 گالن |
| 100 |
0.5 گالن |
1 گالن | 2 گالن | 4 گالن | 16 گالن |
| 200 |
1 گالن |
2 گالن | 4 گالن | 8 گالن | 32 گالن |
- میزان مشخص شده محلول کلر را با آب در یک ظرف با ظرفیت 5 گالن یا بیشتر مخلوط کرده و مستقیماً به آب چاه اضافه کنید.
- نزدیکترین شیر آب به چاه که در بیرون خانه قرار دارد را باز کنید تا زمانیکه بوی شدید کلر، استشمام شود. در صورتی که بوی شدید کلر استشمام نشد، باز هم محلول کلر به آب چاه اضافه کنید تا بوی آن حس شود.
- شیر آب را ببندید. یک شیلنگ آب به شیر متصل کرده و یک نازل اسپری کننده روی شیلنگ ببندید. بوسیله این شیلنگ و نازل روی آن، به مدت حداقل 15 دقیقه تمامی سطح دیواره چاه را بخوبی شستشو دهید.
- بعد از شستن دیواره چاه با محلول کلر، تمامی شیرهای خارج و داخل خانه را باز کنید تا بوی کلر قوی در آنها استشام شود. به محض استشمام بوی کلر در هر شیر آب، آنرا ببندید.
- اجازه دهید تا کلر در چاه و سیستم لوله کشی آب شما حداقل 24 ساعت باقی بماند. به هیچ عنوان در این مدت از آب چاه برای نوشیدن استفاده نکنید. اگر برای استفاده در سرویس بهداشتی، مجبور به مصرف این آب بودید، سعی کنید حداقل میزان مصرف را داشته باشید.
- بعد از 24 ساعت، تمامی شیرهای آب خارج منزل را باز کنید تا زمانی که بوی کلر از بین برود. در این فاصله، هیچکدام از شیرهای داخل منزل را باز نکنید.
- در مرحله آخر، شیرهای داخل منزل را باز کنید تا بوی کلر آنها نیز بصورت کامل از بین برود. البته ممکن است شما تا چند روز، میزان کمی از بوی کلر را در آب حس کنید.
- برای حصول اطمینان از اثربخشی انجام شوک کلر، حدود دو هفته بعد از انجام این کار، کیفیت آب چاه را مجدداً آزمایش کرده و میزان میکروارگانیسم های موجود در آن را مجدداً بررسی کنید.
نظرات